BUNLARI SAKIN UNUTMA
(Sadeleştirilmiş bilgi)
1. Betonun dozajını, karışımını, dökülmesini, sıkıştırılmasını iyi yap. Beton mutlaka sıkıştırılmalı. Yüzeysel betonlarda helikopter kullanılmalı. Donlu havalarda ve 35 dereceden sıcak havalarda beton dökümü özel tedbirler gerektirir. Yağmurlu, rüzgarlı havalarda sakın beton dökme.
2. Dökülmüş betonu en az 7 gün sabah ve akşamları doya doya sula. Kalıp dikmelerini 10 günden önce alma.
3. Sıcak havalarda KÇ32,5 çimento kullan. Soğuk havalarda PÇ42,5 veya PÇ52,5 çimento kullan.
4. Karma suyu içilecek nitelikte temiz olmalı.
5. Deniz kumu, tuzlu kum, kirli, içine organik maddeler karışmış kum-çakılı katiyen kullanma.
6. Kum çakıl cinsi kalkerli alçılı vs. sakın olmasın. Kum çakıl üzerine %10 hidroklorik asit dökünce köpürüyorsa kalkerli demektir.
7. Kum çakıl tane büyüklüğü, gradasyonu uygun olmalı. En iri çakıl büyüklüğü (özel durumlar hariç) 24 mm olmalı. İçinde iri taşlar olmamalı, içine hafif kum çakıl karımamalı.
8. Betona katılacak her damla fazla su betonun mukavemetini düşürür. İşçilere uyup ta sulu beton katiyen yapmayın. S/ç oranı 0,50 ‘den fazla olmamalı.
9. Demir donatıların cinsi nervürlü olmalı, merdiven altı üretimli olmamalı. (Kesitini ölçtüğünüzde, 8, 10, 12, 14 mm gibi çift rakamlı olmalı. Sakın 9 mm, 11mm vs.olmasın. Demir kesiti tam yuvarlak olmalı, yassılık, profil bozukluğu, elimizi sürdüğümüzde pürüzlülük olmamalı. Kesitine bakınca renk değişikliği görülmemeli, 5 cm daire şeklinde büküldüğünde kılcal çatlaklar olmamalı-mecekle bakılabilir)
10. Demirin çekme dayanımından şüpheleniyorsanız Üniversitede, KOSGEB’te çekme dayanım testi yaptırınız.
11. Demir donatılarında filiz boyları kolonun yarısı kadar olmalı, korozyon olmamasına dikkat etmeli.
12. Çimento bayat olmamalı. 3 aydan fazla bayat kötü depolanmış çimentolar %30’a varan mukavemet kaybına uğrar. Çimentodan şüpheleniyorsanız bir poşete 1 kg kadar çimento numunesi alıp” Ankara Çimento Müstahsilleri Birliği- 8. Km Ankara” adresli laboratuvara gönderiniz.
13. Binalar yüzde 95 kolon kiriş birleşim yerinden kırılır. Buralarda çok dikkatli işçilik gerekir.
14. Kolon kiriş birleşim yerinde donatı sıklaştırması yapılmalı. Kolonda etriyeler kiriş yüksekliğince devam ettirilmeli. Kiriş demirleri kolona girerken kısa bırakılmamalı.
15. Kolona giren kiriş demirlerinin arası, en iri çakılın geçebileceği kadar aralık olmalı.
16. Beton yüzeyinden gözüken donatıların üzerine katiyen alçı sıva yapmamalı. Alçı korozyonu hızlandırır. Demir çapı küçülür.
17. Kolon-kirişe yanaşık yapılan dolgu duvarları yine kolon-kirişe her bir taraftan 3’er adet bağlanmalıdır. Böylece depremde duvarların dökülmesi önlenir. Nasıl? Örneğin kolonun 1/3’üne kadar örülmüş duvarın üzerine, kolona saplama çelik parçası konur.
18. Yassı kiriş yapmaktan kesinlikle vazgeçmeli.
19. Yassı kiriş yassı kirişe saplanmamalı ya da kesişmemeli.
20. Betonarme perde duvarları depremin panzehiridir. Bodrum katlar, zemin katlar, mümkünse binanın tamamı perde duvarlarıyla )(Tünel Kalıp) donatılmalı.
21. Plan simetrik olmalı.
22. Binalarda her türlü çıkmalardan kaçınmalı. Balkonlarda ve teraslarda (varsa) korkuluk duvarları betonarme olmalı.
23. Kolonlar %50 dönük yapılmalı.
24. Kiriş çerçeve sistemini gerçekleştirmeli. Yani kolonlar üzerinde kiriş sistemi ve onun da üzerinde döşeme olmalı.
25. Döşemeler doğrudan kolonlara oturmamalı, zımbalama etkisi yaparak döşemeyi delmeye çalışır.
26. Zemin incelemeleri yaptırılmalı. Zayıf zeminlerde (kumlu ve aynı zamanda sulu ise) zemin sıvılaşması olur. Zeminin stabilitesi için enjeksiyon yapma, fore kazık temel, radye temel vb uygulamalar söz konusu.
27. Binalarda titreşim ve yorulma kavramı var. Örneğin sanayide devamlı titreşim etkisinde kalan binada yorulma olur. Artçı depremler de binalarda yorulma yapar.
28. Yüzde 90-95 yıkılmamasını garantiye almak istiyorsanız Sismik izolatörlü (amortisörlü) bina yapınız. Söz konusu izolatörler temelin üzerine, kolonların altına konmalı ve bu izolatörler çerçeve kiriş sistemi ile birbirine bağlanmalı.
29. Yangın ve sel faktörleri dikkate alınmalı.
30. Meyilli arazilerde bitişik nizam-sıra evler yapılaşma tipinden kaçınmalı. Çünkü, bir binanın döşemesi yandaki binanın kolonlarına denk gelerek depremde kolayca kırılmasına nden olur. Buna çekiçleme etkisi denir. 100 kg yük taşıyan ayaktaki bir insanın bacaklarına yandan 500 gr vurulursa konu daha iyi anlaşılır.
Prof.Dr. Sabit Oymael
Hocam bize doğru olanları öğretmiş. Ve doğru olanları tekrar hatırlatmış. Meslektaşlarım adına minnettarım.
Saygılarımla....
